jak austriaccy naziści zmuszają Żydów do szorowania chodnika, marzec 1938 r.
Dokumentationsarchiv des österreichischen Widerstandes
Wystawa „Byli sąsiadami” przygotowana została przez United States Holocaust Memorial Museum z Waszyngtonu.
OTWARCIE WYSTAWY
17 sierpnia 2022 (środa), godz. 17.00
MIEJSCE
Powiatowy Młodzieżowy Dom Kultury, sala widowiskowa, Otwock, ul. Poniatowskiego 10
GODZINY OTWARCIA
Wystawa będzie dostępna w dwóch okresach.
Najpierw do końca sierpnia:
8.00–18.00 (od poniedziałku do piątku)
8.00–16.00 (soboty i niedziele).
Następnie w dniach 7-23 października:
8.00–22.00 (od poniedziałku do soboty)
7.00–13.00 (niedziele).
ORGANIZATORZY
Społeczny Komitet Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich
Towarzystwo Przyjaciół Otwocka
WSPÓŁORGNIZATOR
Powiat Otwocki
PARTNER GŁÓWNY
United States Holocaust Memorial Museum
Wystawa „Byli sąsiadami” przygotowana została przez United States Holocaust Memorial Museum z Waszyngtonu. Zostanie zaprezentowana w Otwocku dzięki współpracy z organizatorami 80. rocznicy zagłady otwockich Żydów – Społecznym Komitetem Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich oraz Towarzystwem Przyjaciół Otwocka – i z Powiatem Otwockim.
Kluczowe pytania
Wystawa poddaje analizie niektóre z kluczowych pytań dotyczących Holokaustu. Dlaczego był on możliwy? Jak ludzie reagowali na niedolę swoich żydowskich kolegów szkolnych, współpracowników, sąsiadów i przyjaciół? Co motywowało ich lub skłaniało do takich, a nie innych zachowań podczas Zagłady?
W nazistowskich Niemczech i zdominowanej przez Niemców Europie zachowania ludzi były przecież różne. Z jednej strony można było dostrzec wielorakie przejawy niezgody na zło: od drobnych gestów solidarności z ofiarami po czynne próby niesienia pomocy. Z drugiej — akceptację Zagłady: od podporządkowania się antyżydowskim dekretom po gorliwą kolaborację ze sprawcami.
Co sprawiło, że oprócz bezspornej i fundamentalnej roli Adolfa Hitlera i innych przywódców partii nazistowskiej, tak wielu zwykłych ludzi w całej Europie popierało zbrodnie nazistów lub milczało? Dlaczego tak niewielu pomagało tym najbardziej zagrożonym? A co kierowało tymi, którzy nie wykorzystywali okazji i nie ulegali pokusie zdrady bliźnich, pokazując, że nawet w nadzwyczajnie trudnych czasach istnieje alternatywa?
Gdzie i kiedy?
Dzięki współpracy z Powiatem Otwockim wystawę można będzie zobaczyć w Powiatowym Młodzieżowym Domu Kultury w Otwocku, ul. Poniatowskiego 10 w dwóch terminach: najpierw 17–31 sierpnia br., a następnie w październiku br. (dokładne godziny – zob. wyżej). Zapraszamy w październiku zwłaszcza uczniów szkół ponadpodstawowych.
Bezpośrednio po otwarciu wystawy, 17 sierpnia 2022 r. o godz. 18.00, w Powiatowym Młodzieżowym Domu Kultury w Otwocku odbędzie się wykład Sebastiana Rakowskiego, historyka i regionalisty, prezesa Towarzystwa Przyjaciół Otwocka „Historia otwockiego getta”. Więcej informacji o wykładzie – tutaj.
Historia wystawy „Byli sąsiadami”
W związku z 20. rocznicą powstania United States Holocaust Memorial Museum w 2013 r. powstała specjalna wystawa „Some Were Neighbors” („Byli sąsiadami”), która trwała do 2017 roku.
Po zamknięciu oryginalnej wystawy w Waszyngtonie powstała jej skrócona, łatwa do eksponowania wersja mobilna, przeznaczona do użytku międzynarodowego. Edukatorzy z Europy i innych części świata wskazywali bowiem, że wystawa będzie pomocna w nauczaniu o tym, że jednostki mają możliwość decydowania. Analizując wybory, jakich dokonywali zwykli ludzie w przeszłości, uczniowie mogą zastanowić się nad swoimi rolami i obowiązkami w dzisiejszych czasach.
Mobilna wersja wystawy została przetłumaczona na 10 języków i była dotychczas prezentowana w 21 krajach. W Niemczech można ją oglądać od 2019 roku, a w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych prezentowana była z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu w 2020 r.
Wystawa w Polsce
W Polsce po raz pierwszy wystawę „Byli sąsiadami” otwarto w Markowej w styczniu 2022 r. w Muzeum Polaków Ratujących Żydów Podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów. Następnie była już prezentowana w Warszawie (Dom Spotkań z Historią), Wrocławiu (Muzeum Pana Tadeusza) i Krakowie (Żydowskie Muzeum Galicja).
Przy otwarciu wystawy warszawskiej, 19 kwietnia 2022 r., Sara J. Bloomfield, dyrektor United States Holocaust Memorial Museum, mówiła: „Holokaust przypomina nam, że to, co niewyobrażalne, zawsze jest możliwe. Przypomina też, że historia ma znaczenie, prawda ma znaczenie i każdy z nas ma znaczenie. Jednostki zawsze mają większą moc, niż im się wydaje – zarówno pozytywną, jak i negatywną. Ta siła jest dziś widoczna, dzięki Polakom, osobom prywatnym, które zrobiły tak wiele, by przyjąć masowy napływ uchodźców z Ukrainy. Historia zapamięta te działania, tak jak historia Holokaustu przypomina nam o wyborach, jakich dokonywali ludzie. Mamy nadzieję, że ta wystawa zainspiruje każdego do zastanowienia się nad swoją osobistą siłą, a co ważniejsze, do wykorzystania jej do kształtowania lepszej przyszłości dla nas wszystkich”.
O United States Holocaust Memorial Museum
Ta niezależna, federalna instytucja edukacyjna jest amerykańskim narodowym miejscem pamięci o ofiarach Holokaustu. Jej celem jest zapewnienie trwałości pamięci o Holokauście, jego zrozumienie i podkreślenie jego znaczenia. Poprzez siłę historii Zagłady Muzeum wzywa przywódców i zwykłych ludzi na całym świecie do krytycznego myślenia o swojej roli w społeczeństwie, do przeciwstawiania się antysemityzmowi i innym formom nienawiści, zapobiegania ludobójstwu i wspierania ludzkiej godności. Więcej informacji dostępnych jest na stronie ushmm.org.
